راهنمای جامع نگهداری، محیط زندگی و تغذیه عروس هلندی 2

( قسمت دوم)

راهنمای جامع نگهداری، محیط زندگی و تغذیه عروس هلندی (قسمت دوم)

تغذیه جامع عروس هلندی: راهنمای کامل رژیم غذایی

تغذیه صحیح و متعادل، سنگ بنای سلامت و طول عمر عروس هلندی است. بسیاری از مشکلات سلامتی در این پرندگان، ریشه در سوءتغذیه و رژیم غذایی نامناسب دارد. برخلاف تصور رایج که عروس هلندی را صرفاً یک پرنده دانه‌خوار می‌داند، نیازهای تغذیه‌ای او بسیار فراتر از چند نوع دانه محدود است.

اصول یک رژیم غذایی متعادل عروس هلندی

یک رژیم غذایی ایده‌آل برای عروس هلندی باید شامل ترکیبی از پلت‌های مخصوص پرندگان، مخلوطی از دانه‌های با کیفیت، انواع میوه‌ها و سبزیجات تازه، و مقدار کنترل شده‌ای از منابع پروتئینی باشد. تنوع غذایی برای تامین طیف وسیعی از ویتامین‌ها، مواد معدنی، اسیدهای آمینه ضروری و سایر مواد مغذی، امری حیاتی است. متاسفانه، بسیاری از عروس هلندی‌هایی که عمدتاً با مخلوط دانه‌ها تغذیه می‌شوند، از سوءتغذیه، کمبود ویتامین‌ها (به خصوص ویتامین A) و مواد معدنی رنج می‌برند. رژیم غذایی که صرفاً بر پایه دانه‌ها استوار باشد، معمولاً از نظر چربی بسیار بالا و از نظر سایر مواد مغذی فقیر است و می‌تواند در درازمدت منجر به بیماری‌هایی مانند کبد چرب، چاقی و ضعف سیستم ایمنی شود.

یکی از مهم‌ترین نکات در تغذیه مدرن عروس هلندی، تاکید بر استفاده از پلت‌های تجاری با کیفیت به عنوان بخش اصلی رژیم غذایی است. این یک تغییر نگرش اساسی نسبت به تصور سنتی “پرنده دانه‌خوار” است و برای سلامت بلندمدت پرنده اهمیتی حیاتی دارد. پلت‌ها به گونه‌ای فرموله شده‌اند که تمامی نیازهای تغذیه‌ای پرنده را به صورت متعادل تامین کنند. عدم توجه به این اصل و تکیه صرف بر دانه‌ها، مسیری تقریباً قطعی به سوی سوءتغذیه، چاقی، بیماری کبد چرب، ضعف سیستم ایمنی و در نهایت بیماری‌های مختلف و کاهش طول عمر پرنده خواهد بود.

میزان استاندارد پلت و دانه عروس هلندی

• پلت:

• پلت‌های مخصوص عروس هلندی باید بخش عمده رژیم غذایی او را تشکیل دهند، به طوری که حدود ۶۰% تا ۷۰%  یا حتی ۷۰% تا ۸۰%  از کل غذای مصرفی روزانه پرنده از پلت باشد. پلت‌ها از نظر مواد مغذی کاملاً بالانس شده‌اند و می‌توانند بخش قابل توجهی از نیازهای ویتامینی و معدنی پرنده را تامین کنند.

• دانه‌ها:

• مخلوط دانه‌ها باید تنها حدود ۲۰% از رژیم غذایی روزانه را تشکیل دهد. یک عروس هلندی به طور متوسط به ۱.۵ تا ۲ قاشق غذاخوری مخلوط دانه در روز نیاز دارد. مخلوط پیشنهادی معمولاً شامل ارزن (به عنوان دانه اصلی) و مقدار کمتری کتان است (نسبت ارزن به کتان حدوداً ۲ به ۱ یا حتی کتان به میزان یک چهارم ارزن توصیه شده است).¹³ تخمه آفتابگردان، اگرچه مورد علاقه بسیاری از عروس هلندی‌ها است، به دلیل چربی بسیار بالا باید به مقدار بسیار محدود (حداکثر ۶ تا ۱۰ عدد در هفته برای پرنده با جثه کوچک) و بیشتر به عنوان تشویقی استفاده شود. سایر دانه‌های مفید در مقادیر کم شامل شاهدانه (با احتیاط به دلیل طبع گرم)، کافشه و بذرک هستند که به خصوص در دوران قبل از بلوغ باید با محدودیت مصرف شوند.

• میوه‌ها و سبزیجات:

• این گروه غذایی باید حدود ۵% تا ۲۰% از رژیم غذایی روزانه را شامل شود.

یکی از چالش‌هایی که صاحبان عروس هلندی با آن مواجه هستند، عادت دادن پرنده به خوردن پلت است، به خصوص اگر پرنده از ابتدا به رژیم غذایی مبتنی بر دانه عادت کرده باشد. برای این منظور، می‌توان پلت‌ها را با دانه‌های مورد علاقه پرنده مخلوط کرد و به تدریج نسبت پلت را افزایش و نسبت دانه را کاهش داد. خرد کردن پلت‌ها و پاشیدن آن روی میوه‌ها و سبزیجات مرطوب نیز می‌تواند به ترغیب پرنده کمک کند. صبر و حوصله در این فرآیند بسیار مهم است.

لیست کامل میوه‌ها و سبزیجات مجاز و مفید (با تاکید بر میزان مصرف)

میوه‌ها و سبزیجات تازه، منابع عالی ویتامین‌ها، مواد معدنی، آنتی‌اکسیدان‌ها و فیبر هستند. این مواد غذایی باید به خوبی شسته شده، به قطعات کوچک و مناسب برای پرنده خرد شوند و پس از چند ساعت (حداکثر ۴-۲ ساعت) در صورت عدم مصرف، از قفس خارج شوند تا از فساد و رشد باکتری‌ها جلوگیری شود.

• میوه‌های مجاز:

  • سیب (کاملاً بدون هسته؛ هسته سیب حاوی سیانید و سمی است)
  • گلابی (کاملاً بدون هسته)
  • موز (منبع خوب پتاسیم؛ می‌توان با پوست هم داد اگر ارگانیک باشد)
  • انگور (ترجیحاً بدون هسته؛ یا هسته‌ها خارج شوند)
  • هلو، شلیل، زردآلو (کاملاً بدون هسته؛ هسته این میوه‌ها نیز سمی است)
  • کیوی (می‌توان با پوست یا بدون پوست داد)
  • انبه
  • توت فرنگی، تمشک، زغال اخته
  • آلبالو، گیلاس (کاملاً بدون هسته)
  • طالبی، خربزه، هندوانه (به مقدار کم به دلیل آب زیاد)
  • پرتقال شیرین، نارنگی (به مقدار کم)
  • انار (دانه‌های آن مجاز است)

  • میزان مصرف:

  • میوه‌ها به دلیل قند طبیعی بالا، باید در حد اعتدال مصرف شوند. به عنوان مثال، برای سیب، ماهی ۲ تکه کوچک کافی است. مصرف بیش از حد میوه‌ها می‌تواند منجر به اسهال شود.

• سبزیجات مجاز:

  • هویج (رنده شده، خرد شده یا به صورت باریکه‌های کوچک؛ منبع عالی ویتامین A)
  • کلم بروکلی، گل کلم، کلم بروکسل (منابع خوب ویتامین‌ها و فیبر)
  • کلم پیچ، کلم بنفش (به مقدار کم)
  • کاهو (به مقدار بسیار کم، زیرا ارزش غذایی پایینی دارد و مصرف زیاد آن می‌تواند باعث اسهال شود؛ کاهوهای تیره‌تر مانند رومین بهترند)
  • کرفس (ساقه‌ها به قطعات کوچک خرد شوند)
  • فلفل دلمه‌ای (سبز، قرمز، زرد، نارنجی؛ منبع خوب ویتامین C)
  • خیار (به مقدار کم به دلیل آب زیاد)
  • کدو سبز، کدو حلوایی (پخته یا خام)
  • ذرت (تازه یا پخته شده؛ بلال کامل نیز می‌تواند سرگرم‌کننده باشد)
  • نخود فرنگی، لوبیا سبز (ترجیحاً پخته شده و بدون نمک)
  • جوانه گندم، جو، ماش، عدس (منابع عالی پروتئین و ویتامین)
  • سبزیجات برگی تیره مانند برگ چغندر، برگ تربچه (به مقدار کم)
  • گشنیز، شوید، ریحان (به مقدار کم)

  • ملاحظات خاص در مورد جعفری و اسفناج:

  • برخی منابع، جعفری و اسفناج را در لیست سبزیجات مجاز برای عروس هلندی قرار داده‌اند.¹³ با این حال، برخی کارشناسان توصیه می‌کنند که از دادن اسفناج و جعفری به عروس هلندی خودداری شود یا مصرف آن‌ها بسیار محدود باشد.²⁸ دلیل این احتیاط آن است که اسفناج و تا حدی جعفری، حاوی اسید اگزالیک هستند. اسید اگزالیک می‌تواند با کلسیم ترکیب شده و اگزالات کلسیم نامحلول ایجاد کند که جذب کلسیم را در بدن کاهش می‌دهد و در مقادیر زیاد می‌تواند منجر به مشکلات کلیوی شود. بنابراین، اگرچه این سبزیجات حاوی مواد مغذی مفیدی هستند، بهتر است به مقدار بسیار کم و با فاصله زمانی زیاد در رژیم غذایی پرنده گنجانده شوند و هرگز به عنوان بخش اصلی سبزیجات مصرفی نباشند. در صورت هرگونه تردید، مشورت با دامپزشک متخصص پرندگان توصیه می‌شود.

تنوع در ارائه میوه‌ها و سبزیجات کلیدی است، اما اعتدال نیز به همان اندازه اهمیت دارد. مصرف بیش از حد یک نوع میوه یا سبزی خاص، حتی اگر مجاز باشد، می‌تواند منجر به عدم تعادل مواد مغذی یا مشکلات گوارشی مانند اسهال شود. به عنوان مثال، مصرف زیاد میوه‌های آبدار یا کاهو می‌تواند باعث شل شدن مدفوع گردد.

غذاهای ممنوعه و مضر

آگاهی از لیست غذاهای سمی و مضر برای عروس هلندی برای جلوگیری از مسمومیت‌های اتفاقی که می‌تواند بسیار خطرناک و حتی کشنده باشد، حیاتی است. بسیاری از غذاهایی که برای انسان بی‌ضرر یا حتی مفید هستند، برای پرندگان سمی محسوب می‌شوند.

• شکلات و کاکائو:

• حاوی تئوبرومین و کافئین هستند که برای سیستم عصبی و قلبی پرندگان بسیار سمی است.

• قهوه، چای و سایر نوشیدنی‌های کافئین‌دار:

• به دلیل وجود کافئین، مضر و خطرناک هستند.

• الکل:

• حتی مقادیر بسیار کم الکل می‌تواند باعث مسمومیت شدید و مرگ پرنده شود.

• آووکادو:

• حاوی ماده‌ای به نام “پرسین” است که برای قلب و سیستم تنفسی پرندگان سمی بوده و می‌تواند کشنده باشد.

• هسته‌های میوه‌ها:

• هسته‌های سیب، گیلاس، هلو، زردآلو، آلو و بادام تلخ حاوی ترکیبات سیانوژنیک هستند که در بدن به سیانید تبدیل شده و بسیار سمی هستند. گوشت این میوه‌ها (پس از جدا کردن کامل هسته) معمولاً بی‌خطر است.

• قارچ:

• برخی از انواع قارچ‌ها می‌توانند برای پرندگان سمی باشند و منجر به مشکلات گوارشی شدید یا نارسایی کبدی شوند. بهتر است از دادن هر نوع قارچ به پرنده خودداری شود.

• سیر و پیاز (و سایر اعضای خانواده پیاز مانند تره فرنگی و موسیر):

• چه به صورت خام و چه پخته، حاوی ترکیبات گوگردی (مانند آلیسین در سیر) هستند که می‌توانند به گلبول‌های قرمز خون آسیب رسانده و منجر به کم‌خونی همولیتیک شوند. همچنین می‌توانند باعث تحریک و التهاب دستگاه گوارش شوند.

• ریواس (برگ و ساقه):

• حاوی مقادیر زیادی اگزالات است که می‌تواند باعث مشکلات کلیوی و سایر عوارض شود.

• سیب‌زمینی خام و برگ و ساقه گیاه سیب‌زمینی، گوجه‌فرنگی و بادمجان:

• این قسمت‌ها حاوی سولانین هستند که یک ترکیب سمی است. میوه گوجه‌فرنگی رسیده و سیب‌زمینی پخته شده (بدون نمک و روغن) در مقادیر کم معمولاً بی‌خطر هستند، اما از دادن قسمت‌های سبز سیب‌زمینی یا برگ و ساقه این گیاهان باید اکیداً خودداری کرد.

• لوبیا خام یا خشک:

• بسیاری از انواع لوبیا (به جز نخود فرنگی و لوبیا سبز تازه) در حالت خام حاوی لکتین‌ها (مانند فیتوهماگلوتینین) هستند که برای پرندگان سمی هستند. لوبیا باید کاملاً پخته شود تا این ترکیبات از بین بروند. حبوبات پخته شده و بدون نمک می‌توانند منبع خوبی از پروتئین باشند.

• محصولات لبنی (شیر، پنیر، ماست، کره و…):

• پرندگان آنزیم لاکتاز لازم برای هضم لاکتوز (قند شیر) را ندارند. مصرف محصولات لبنی می‌تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند اسهال و نفخ شود.

• غذاهای شور، چرب، سرخ‌شده و شیرین:

• نمک زیاد می‌تواند باعث مشکلات کلیوی، دهیدراتاسیون و حتی مرگ شود. غذاهای چرب و سرخ‌شده منجر به چاقی، کبد چرب و مشکلات گوارشی می‌شوند. شکر و شیرینی‌جات مصنوعی (به خصوص آن‌هایی که حاوی زایلیتول هستند، که برای پرندگان بسیار سمی است) نیز باید اکیداً از رژیم غذایی پرنده حذف شوند.

• ادویه‌جات و فلفل‌های تند:

• این مواد می‌توانند باعث تحریک دستگاه گوارش و مشکلات تنفسی شوند.

 

اهمیت آب تازه و تمیز

آب یک ماده مغذی حیاتی برای تمام موجودات زنده، از جمله عروس هلندی است. دسترسی دائمی به آب تازه، تمیز و با کیفیت برای سلامت پرنده ضروری است.

• آب آشامیدنی پرنده باید هر روز تعویض شود، حتی اگر به نظر تمیز بیاید.
• ظرف آب نیز باید روزانه یا حداقل یک روز در میان با آب گرم و یک شوینده ملایم شسته و به خوبی آبکشی شود تا از رشد باکتری‌ها، جلبک‌ها و قارچ‌ها در آن جلوگیری شود.
• توصیه می‌شود از آب فیلتر شده یا آب جوشیده سرد شده برای پرنده استفاده شود تا از وجود کلر، فلزات سنگین یا سایر آلاینده‌های احتمالی در آب لوله‌کشی کاسته شود.
• آب ناسالم یا عدم دسترسی به آب کافی می‌تواند به سرعت منجر به مشکلات جدی سلامتی از جمله دهیدراتاسیون (کم آبی)، اختلال در عملکرد کلیه‌ها و سایر اندام‌ها، تجمع سموم در بدن و حتی مرگ شود.

تشویقی‌های سالم و مکمل‌های ضروری

تشویقی‌ها می‌توانند ابزار مفیدی برای آموزش، ایجاد ارتباط مثبت با پرنده و غنی‌سازی زندگی او باشند، اما باید سالم، طبیعی و در حد اعتدال مصرف شوند.

• تشویقی‌ها: تشویقی‌ها نباید بیش از ۱۰% از کل کالری دریافتی روزانه پرنده را تشکیل دهند.

  • میوه‌ها و سبزیجات:

  • قطعات کوچک از میوه‌ها و سبزیجات مجاز و مورد علاقه پرنده می‌توانند به عنوان تشویقی استفاده شوند.

  • دانه‌های مورد علاقه:

  • تعداد محدودی از دانه‌های مورد علاقه پرنده مانند ارزن یا یک عدد تخمه آفتابگردان (به ندرت) می‌تواند برای آموزش بسیار موثر باشد.¹⁹

  • کرم میلورم (زنده یا خشک شده):

  • منبع خوبی از پروتئین است و بسیاری از عروس هلندی‌ها به آن علاقه دارند. باید به مقدار کم و به عنوان تشویقی داده شود.

  • استیک‌های تشویقی آماده:

  • انواع مختلفی از استیک‌های تشویقی مخصوص پرندگان در بازار موجود است که معمولاً از ترکیب دانه‌ها، عسل و سایر مواد تشکیل شده‌اند. باید از برندهای معتبر و با ترکیبات سالم انتخاب شوند و به دلیل قند و چربی احتمالی، به ندرت استفاده شوند.

  • ذرت پخته شده:

  • یک تکه کوچک ذرت پخته (بدون نمک و روغن) می‌تواند تشویقی جذاب و سرگرم‌کننده‌ای باشد.

• مکمل‌های ضروری (در صورت نیاز و با تجویز دامپزشک):

  • تخم مرغ پخته:

  • یک منبع عالی و طبیعی از پروتئین با کیفیت بالا، ویتامین‌ها (مانند ویتامین A، D، E و گروه B) و مواد معدنی (مانند فسفر، آهن، روی و سلنیوم) است. می‌توان هفته‌ای دو بار  یا سه بار  یک مقدار کم (مثلاً یک چهارم تخم مرغ آب‌پز سفت، رنده یا له شده) به پرنده داد. هم زرده و هم سفیده مفید هستند. تخم مرغ پخته نباید بیش از یکی دو ساعت در دمای اتاق و در قفس باقی بماند، زیرا به سرعت فاسد می‌شود.

  • کلسیم:

  • کلسیم برای سلامت استخوان‌ها، عملکرد صحیح سیستم عصبی، انقباض عضلات و به خصوص در دوره تخم‌گذاری برای تشکیل پوسته تخم، ضروری است. منابع خوب کلسیم شامل پودر استخوان استریل شده، کف دریا (که به ساییدن منقار نیز کمک می‌کند)، یا پودر پوسته تخم مرغ (کاملاً شسته، خشک شده و پودر شده) هستند.¹³ مکمل‌های کلسیم مایع یا پودری نیز با تجویز دامپزشک قابل استفاده هستند.

  • جوانه‌ها:

  • جوانه گندم، جو، ماش، عدس و سایر حبوبات و غلات، منابع بسیار خوبی از ویتامین‌ها (به خصوص گروه B و ویتامین E)، مواد معدنی، آنزیم‌ها و پروتئین قابل هضم هستند.

  • سایر منابع پروتئین:

  • علاوه بر تخم مرغ و جوانه‌ها، می‌توان مقدار بسیار کمی از سینه مرغ آب‌پز (بدون نمک، روغن و ادویه) یا بادام زمینی پخته شده (بدون نمک و به مقدار بسیار کم به دلیل چربی بالا) به عنوان منبع پروتئین به پرنده داد.² باید از دادن گوشت قرمز (گوسفند و گاو) و ماهی به عروس هلندی خودداری کرد.

  • مولتی‌ویتامین‌ها و پروبیوتیک‌ها:

  • در صورتی که رژیم غذایی پرنده کاملاً متعادل و بر پایه پلت‌های با کیفیت باشد، معمولاً نیازی به مکمل‌های ویتامینی روزانه نیست.  با این حال، در شرایط خاص مانند دوره پرریزی، بیماری، استرس یا تولید مثل، دامپزشک ممکن است استفاده از مولتی‌ویتامین‌ها یا پروبیوتیک‌های مخصوص پرندگان را توصیه کند. هرگونه استفاده از مکمل باید تحت نظر دامپزشک باشد.

تشویقی‌ها علاوه بر اینکه می‌توانند به عنوان پاداش در فرآیند آموزش و دستی کردن پرنده مورد استفاده قرار گیرند، فرصتی برای تنوع بخشیدن به رژیم غذایی و تامین برخی مواد مغذی نیز فراهم می‌کنند، به شرط آنکه با دقت انتخاب شده و در مقادیر مناسب ارائه شوند.

بحث در مورد نیاز یا عدم نیاز به سنگریزه (گریت)

یک تصور غلط و رایج در میان برخی از صاحبان پرندگان، این است که عروس هلندی (و سایر طوطی‌سانان) برای هضم غذا به سنگریزه یا گریت نیاز دارند. این تصور از پرندگانی مانند مرغ، کبوتر و سایر پرندگان دانه‌خواری که دانه‌ها را به طور کامل و با پوست می‌بلعند، نشأت گرفته است. این پرندگان از سنگریزه در سنگدان خود برای خرد کردن پوست سخت دانه‌ها استفاده می‌کنند.

اما، عروس هلندی و سایر طوطی‌سانان، و همچنین پرندگان کوچکی مانند فنچ و قناری، به سنگریزه نیاز ندارند. سیستم گوارشی این پرندگان به گونه‌ای تکامل یافته است که دانه‌ها را قبل از بلعیدن با منقار خود پوست کنده و خرد می‌کنند. بنابراین، آن‌ها نیازی به کمک مکانیکی سنگریزه برای هضم ندارند.

در واقع، مصرف سنگریزه توسط عروس هلندی می‌تواند مضر باشد و منجر به مشکلات گوارشی جدی مانند انباشتگی و انسداد در چینه دان یا روده، سوء جذب مواد مغذی، و حتی آسیب به دیواره دستگاه گوارش شود. اگرچه برخی منابع قدیمی یا فروشگاه‌های حیوانات خانگی ممکن است هنوز به اشتباه فروش یا توصیه به استفاده از سنگریزه برای طوطی‌سانان کنند (مانند اشاره یک کاربر به سنگریزه در ، که نظر تخصصی نیست)، اما جامعه دامپزشکی متخصص پرندگان به طور قاطع اعلام می‌کند که این کار غیرضروری و بالقوه خطرناک است. بنابراین، از قرار دادن سنگریزه در دسترس عروس هلندی خود اکیداً خودداری کنید.

جدول ۲: ترکیب پیشنهادی رژیم غذایی روزانه عروس هلندی

نوع غذا	درصد پیشنهادی در رژیم غذایی	ملاحظات
پلت مخصوص عروس هلندی	۶۰% – ۸۰%	پایه اصلی رژیم غذایی، تامین کننده مواد مغذی بالانس شده.
مخلوط دانه‌های با کیفیت	۱۰% – ۲۰%	شامل ارزن، مقدار کمی کتان. تخمه آفتابگردان بسیار محدود.
سبزیجات تازه و متنوع	۵% – ۱۵%	انواع سبزیجات مجاز، با تاکید بر سبزیجات برگ‌دار تیره و سبزیجات نارنجی/زرد.
میوه‌های تازه و متنوع	۵%	انواع میوه‌های مجاز، با احتیاط در مصرف به دلیل قند طبیعی. هسته‌ها جدا شوند.
پروتئین/تشویقی‌های سالم	حداکثر ۵%	شامل تخم مرغ پخته (هفته‌ای ۲-۱ بار)، جوانه‌ها، مقدار بسیار کم مغزها (مانند بادام)، یا کرم میلورم به عنوان تشویقی.
آب تازه و تمیز	همیشه در دسترس	روزانه تعویض شود.

این جدول یک راهنمای کلی است و میزان دقیق ممکن است بسته به سن، سطح فعالیت و وضعیت سلامت پرنده متفاوت باشد. مشورت با دامپزشک متخصص پرندگان برای تنظیم بهترین رژیم غذایی برای پرنده شما توصیه می‌شود.

جدول ۳: لیست نمونه‌ای از میوه‌ها و سبزیجات مجاز برای عروس هلندی

میوه‌های مجاز (بدون هسته)	سبزیجات مجاز	ملاحظات مهم
سیب، گلابی، موز، انگور	هویج، کلم بروکلی، فلفل دلمه‌ای	شستشوی کامل قبل از مصرف
توت فرنگی، تمشک، انبه	کدو سبز، ذرت تازه/پخته، نخود فرنگی (پخته)	ارائه به صورت خرد شده و مناسب
کیوی، هلو، زردآلو	جوانه‌ها (گندم، ماش، عدس)، کرفس	میوه‌ها و سبزیجات مصرف نشده پس از چند ساعت دور ریخته شوند
طالبی، هندوانه (کم)	کاهو (بسیار کم، رومین بهتر است)، گشنیز (کم)	اسفناج و جعفری با احتیاط بسیار زیاد و به مقدار بسیار کم

جدول ۴: لیست مهم‌ترین غذاهای مضر و ممنوعه برای عروس هلندی

نام غذا/ماده	دلیل مضر بودن و خطرات احتمالی
شکلات، کاکائو، قهوه، چای، الکل	سمی برای سیستم عصبی و قلبی، کشنده
آووکادو	حاوی پرسین، سمی برای قلب و تنفس، کشنده
هسته‌های سیب، گیلاس، هلو، زردآلو	حاوی سیانید، بسیار سمی
پیاز، سیر، تره فرنگی، موسیر	آسیب به گلبول‌های قرمز، کم‌خونی، مشکلات گوارشی
ریواس، سیب‌زمینی خام (بخصوص قسمت‌های سبز)	حاوی ترکیبات سمی (اگزالات، سولانین)
لوبیا خام (اکثر انواع)	حاوی لکتین‌های سمی (پخته آن مجاز است)
محصولات لبنی (شیر، پنیر، ماست)	عدم توانایی در هضم لاکتوز، مشکلات گوارشی
غذاهای شور، چرب، سرخ‌شده، شیرین (بخصوص با زایلیتول)	مشکلات کلیوی، کبد چرب، چاقی، مسمومیت
قارچ (بسیاری از انواع)	پتانسیل سمیت، مشکلات گوارشی، نارسایی کبدی

این جداول به عنوان یک مرجع سریع برای صاحبان عروس هلندی طراحی شده‌اند تا به آن‌ها در انتخاب مواد غذایی سالم و ایمن و همچنین پرهیز از مواد مضر کمک کنند. رعایت این اصول تغذیه‌ای نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌ها و تضمین یک زندگی طولانی و سالم برای این پرندگان دوست‌داشتنی دارد.

حفظ سلامت و شادابی: بهداشت، بیماری‌های رایج و مراقبت‌های دامپزشکی

حفظ بهداشت فردی پرنده و محیط زندگی او، آگاهی از علائم بیماری و مراجعه به‌موقع به دامپزشک متخصص پرندگان، از ارکان اساسی برای تضمین سلامت و شادابی عروس هلندی شما است. پرندگان به طور غریزی تمایل دارند علائم بیماری خود را پنهان کنند تا در طبیعت از دید شکارچیان در امان بمانند.²³ این رفتار غریزی در محیط خانه نیز ادامه پیدا می‌کند و به این معناست که وقتی علائم بیماری در پرنده شما آشکار می‌شود، ممکن است بیماری برای مدتی پیشرفت کرده باشد. بنابراین، مشاهده دقیق رفتار و وضعیت ظاهری پرنده و اقدام سریع در صورت مشاهده هرگونه تغییر، بسیار حیاتی است.²

اهمیت بهداشت

• حمام کردن پرنده:

  • عروس هلندی‌ها به حمام کردن منظم با آب ولرم نیاز دارند. حمام کردن به تمیز نگه داشتن پرها، حفظ رطوبت پوست، جلوگیری از خشکی و خارش، و همچنین ایجاد احساس آرامش و راحتی در پرنده کمک می‌کند.² هوای خشک داخل خانه‌ها، به خصوص در فصول سرد که از وسایل گرمایشی استفاده می‌شود، می‌تواند برای سلامت پوست و پرهای پرنده مضر باشد. برخی منابع حمام روزانه را توصیه کرده‌اند ³⁸، اما در فصول سرد سال برای جلوگیری از سرماخوردگی، می‌توان تعداد دفعات حمام را به هفته‌ای دو تا سه بار کاهش داد.¹⁵

  • روش‌های حمام کردن:

    • اسپری کردن آب:

    • می‌توانید با استفاده از یک آب‌پاش تمیز که فقط برای این منظور استفاده می‌شود، آب ولرم را به آرامی و از فاصله مناسب روی پرهای پرنده اسپری کنید. از اسپری کردن مستقیم به صورت و بینی پرنده خودداری کنید.

    • ظرف آب کم عمق:

    • قرار دادن یک ظرف کم عمق (مانند نعلبکی یا بشقاب کوچک) با مقدار کمی آب ولرم (به عمقی که پرنده بتواند به راحتی در آن بایستد و سر خود را خیس کند) در داخل قفس یا در یک مکان امن خارج از قفس، به پرنده امکان آبتنی اختیاری را می‌دهد.¹⁵

    • زیر دوش آب ملایم:

    • برخی عروس هلندی‌ها از قرار گرفتن زیر جریان بسیار ملایم دوش آب ولرم (با همراهی و نظارت صاحب خود) لذت می‌برند.³⁸

  • نکات مهم در حمام کردن:

  • هرگز از صابون، شامپو یا هرگونه ماده شوینده دیگری برای حمام کردن پرنده استفاده نکنید، مگر اینکه توسط دامپزشک متخصص پرندگان تجویز شده باشد.¹⁵ آب باید ولرم باشد (نه سرد و نه داغ). پس از حمام، پرنده باید در محیطی گرم و بدون کوران هوا قرار گیرد تا به آرامی خشک شود. از سشوار برای خشک کردن پرنده استفاده نکنید، مگر با فاصله بسیار زیاد و با باد بسیار ملایم و ولرم و با احتیاط فراوان، زیرا خطر سوختگی پوست یا استرس شدید وجود دارد. حمام کردن نه تنها به نظافت ظاهری کمک می‌کند، بلکه با مرطوب نگه داشتن پرها، به کاهش گرد و غبار ناشی از شوره پرها (که می‌تواند برای افراد حساس آلرژی‌زا باشد و برای سیستم تنفسی خود پرنده نیز مفید است) کمک کرده و حتی می‌تواند در دفع انگل‌های خارجی احتمالی نیز موثر باشد.³⁸

• نظافت قفس:

  • روزانه:

  • کاغذ کف قفس (که باید از کاغذهای بدون جوهر و غیر سمی مانند کاغذهای ساده یا روزنامه‌های بدون چاپ رنگی زیاد استفاده شود) باید هر روز تعویض گردد.³⁹ ظروف آب و غذا نیز باید روزانه خالی، شسته و با آب و غذای تازه پر شوند.⁴ فضولات و باقی‌مانده غذای ریخته شده از روی میله‌ها و اسباب‌بازی‌ها نیز باید پاک شوند.

  • هفتگی:

  • یک بار در هفته، قفس و تمامی وسایل داخل آن (نشیمنگاه‌ها، اسباب‌بازی‌ها، ظروف) باید به طور کامل با آب گرم و یک ماده شوینده ملایم و بدون بو شسته شوند.³⁹ استفاده از یک مسواک یا برس کوچک برای تمیز کردن گوشه‌ها و درزها مفید است.

• ضدعفونی‌کننده‌های ایمن:

  • پس از شستشو و آبکشی کامل، قفس و وسایل باید به خوبی خشک شوند قبل از اینکه پرنده به داخل آن بازگردانده شود.³⁹
  • برای ضدعفونی کردن قفس، می‌توان از محصولات تجاری ایمن و مخصوص پرندگان که توسط دامپزشکان توصیه می‌شوند، استفاده کرد. محصولاتی مانند “نانوبیوساید” ⁴⁰ یا “جرمی ساید” ⁴¹ (که باید طبق دستورالعمل شرکت سازنده رقیق و استفاده شوند) می‌توانند به طور موثری باکتری‌ها، ویروس‌ها و قارچ‌ها را از بین ببرند. این محصولات معمولاً پس از اسپری کردن نیازی به آبکشی ندارند، اما باید دستورالعمل آن‌ها به دقت مطالعه شود.
  • گزینه‌های خانگی برای ضدعفونی شامل سرکه سفید رقیق شده با آب (معمولاً نسبت ۱ به ۱ یا ۱ به ۲ سرکه به آب) است. پس از استفاده از محلول سرکه، قفس و وسایل باید به طور کامل آبکشی و خشک شوند تا بوی سرکه از بین برود و باقی‌مانده اسیدی آن باعث تحریک پرنده نشود. بخارشو نیز می‌تواند گزینه مناسبی برای ضدعفونی بدون مواد شیمیایی باشد. (اطلاعات مستقیم در مورد سرکه در منابع محدود بود، اما به عنوان یک گزینه رایج و نسبتاً ایمن در صورت آبکشی کامل مطرح است. ⁴² به طور کلی به پاک‌کننده‌های عمومی و سپس ضدعفونی‌کننده‌ها اشاره دارد).
  • تمیز کردن صرفاً آلودگی‌های قابل مشاهده را از بین می‌برد، اما ضدعفونی کردن صحیح، عوامل بیماری‌زای میکروسکوپی را که با چشم دیده نمی‌شوند، نابود می‌کند. استفاده از ضدعفونی‌کننده‌های نامناسب (مانند سفیدکننده‌های قوی کلردار بدون رقیق‌سازی و آبکشی کافی) یا عدم آبکشی کامل مواد شوینده، می‌تواند برای سیستم تنفسی و سلامت عمومی پرنده بسیار سمی و خطرناک باشد.

علائم یک پرنده سالم و نشانه‌های بیماری

آگاهی از وضعیت طبیعی پرنده خود، اولین قدم برای تشخیص هرگونه تغییر غیرعادی است.

• علائم یک پرنده سالم:

  • فعال، هوشیار و کنجکاو نسبت به محیط اطراف.⁴
  • پرهای صاف، مرتب، درخشان و چسبیده به بدن (مگر در زمان استراحت یا خواب که ممکن است کمی پف کنند).⁹
  • چشمان شفاف، درخشان و کاملاً باز، بدون هیچ‌گونه ترشح یا تورم.⁴
  • سوراخ‌های بینی تمیز، خشک و بدون انسداد یا ترشح.⁴
  • منقار صاف، بدون ترک، شکستگی یا رشد بیش از حد.
  • پاهای تمیز، با پوست صاف و بدون پوسته پوسته شدن، تورم یا زخم. ناخن‌ها با اندازه طبیعی.
  • اشتهای خوب و نوشیدن منظم آب.⁴
  • مدفوع با شکل و قوام طبیعی (معمولاً شامل سه بخش: بخش جامد و تیره رنگ مدفوع، بخش سفید گچی اورات، و بخش مایع و شفاف ادرار).
  • تنفس آرام، بی‌صدا و از طریق بینی (نه با دهان باز، مگر پس از فعالیت شدید یا در هوای خیلی گرم).
  • رفتارهای اجتماعی طبیعی، آواز خواندن (در نرها)، بازی کردن و تعامل با صاحب خود.

• نشانه‌های عمومی بیماری (که نیاز به توجه فوری و مراجعه به دامپزشک دارند):

  • تغییر در رفتار:

  • بی‌حالی، کاهش شدید فعالیت، گوشه‌گیری، از دست دادن علاقه به بازی یا تعامل، خوابیدن بیش از حد معمول، نشستن در کف قفس به جای روی نشیمنگاه، پرخاشگری غیرعادی.⁹

  • تغییر در ظاهر پرها:

  • پف کردن مداوم پرها (حتی زمانی که هوا سرد نیست)، ژولیدگی، کثیفی، ریزش غیرطبیعی پرها (خارج از فصل پرریزی)، یا پرکنی (کندن پرهای خود).⁹

  • تغییر در اشتها و نوشیدن آب:

  • کاهش یا از دست دادن کامل اشتها، یا برعکس، پرخوری یا تشنگی بیش از حد و غیرعادی.⁴³

  • کاهش وزن:

  • حتی کاهش وزن جزئی نیز می‌تواند در پرندگان کوچک معنی‌دار باشد.

  • تغییر در مدفوع:

  • اسهال (مدفوع شل و آبکی)، تغییر رنگ مدفوع (مثلاً سبز، زرد، سیاه قیری، خونی، یا فقط اورات سفید بدون بخش جامد)، تغییر در بو یا حجم مدفوع، یا وجود غذای هضم نشده در مدفوع.⁴³

  • مشکلات تنفسی:

  • تنفس با دهان باز، تنفس سخت و با تلاش، شنیده شدن صدای خس‌خس، کلیک یا تق‌تق هنگام تنفس، عطسه‌های مکرر، سرفه، ترشحات از بینی یا دهان، تکان دادن دم به طور ریتمیک هنگام تنفس.⁴³

  • ترشحات از چشم یا بینی:

  • هرگونه ترشح آبکی، چرکی یا پنیری از چشم‌ها یا سوراخ‌های بینی، تورم یا قرمزی پلک‌ها.⁴³

  • استفراغ یا بالا آوردن غذا:

  • (باید از regurgitation که یک رفتار طبیعی در جفت‌ها برای غذا دادن به هم یا به جوجه‌ها است، و گاهی در پرندگان دستی نسبت به صاحبشان دیده می‌شود، افتراق داده شود).

  • مشکلات تعادلی یا حرکتی:

  • از دست دادن تعادل، ضعف در پاها، لنگیدن، مشکل در نشستن روی نشیمنگاه، افتادن، کج شدن سر به یک طرف، تشنج.

  • خارش شدید و مداوم:

  • خاراندن بیش از حد بدن، تکان دادن مکرر سر، یا مالیدن خود به اشیاء.
  • تورم یا توده در هر قسمتی از بدن.
  • تغییر در صدا یا از دست دادن صدا.

همانطور که پیشتر اشاره شد، پرندگان در پنهان کردن بیماری استاد هستند. بنابراین، مشاهده حتی یکی از این علائم، به خصوص اگر بیش از ۲۴ ساعت ادامه داشته باشد یا با علائم دیگری همراه باشد، باید جدی گرفته شده و پرنده در اسرع وقت توسط یک دامپزشک متخصص پرندگان معاینه شود. تاخیر در مراجعه به دامپزشک می‌تواند شانس بهبودی را به شدت کاهش دهد.

بیماری‌های رایج مرتبط با تغذیه و نگهداری نامناسب

بسیاری از بیماری‌هایی که عروس هلندی‌ها به آن مبتلا می‌شوند، به طور مستقیم یا غیرمستقیم با رژیم غذایی نامناسب، شرایط نگهداری غیربهداشتی، یا محیط پراسترس مرتبط هستند.

• عفونت‌های دستگاه گوارش:

• اسهال، استفراغ، بی‌اشتهایی و کاهش وزن از علائم شایع هستند. این عفونت‌ها می‌توانند ناشی از مصرف غذای آلوده یا فاسد، آب کثیف، تغییر ناگهانی در رژیم غذایی، استرس، یا عوامل بیماری‌زای باکتریایی، ویروسی، قارچی یا انگلی باشند.

• بیماری کبد چرب (Hepatic Lipidosis):

• این بیماری جدی و اغلب کشنده، معمولاً در نتیجه یک رژیم غذایی طولانی‌مدت با چربی بالا (به خصوص رژیم غذایی مبتنی بر دانه‌های روغنی مانند تخمه آفتابگردان) و کمبود تحرک ایجاد می‌شود. کبد چرب می‌تواند منجر به نارسایی کبد و مرگ شود.

• کمبودهای ویتامینی و مواد معدنی:

  • کمبود ویتامین A:

  • یکی از شایع‌ترین کمبودهای تغذیه‌ای در پرندگانی است که رژیم غذایی آن‌ها عمدتاً از دانه‌ها تشکیل شده است. ویتامین A برای سلامت بافت‌های مخاطی (از جمله در دستگاه تنفسی و گوارشی)، سیستم ایمنی، بینایی و تولید مثل ضروری است. کمبود آن می‌تواند منجر به افزایش حساسیت به عفونت‌های تنفسی، مشکلات پوستی، تغییرات در منقار و ناخن‌ها، و کاهش قدرت باروری شود.

  • کمبود کلسیم و عدم تعادل کلسیم/فسفر:

  • این مشکل نیز در رژیم‌های غذایی مبتنی بر دانه شایع است. کلسیم برای سلامت استخوان‌ها، عملکرد عضلات و اعصاب، و تشکیل پوسته تخم در ماده‌ها حیاتی است. کمبود کلسیم می‌تواند منجر به نرمی استخوان، شکستگی‌های خودبخودی، تشنج، و در ماده‌های تخم‌گذار به مشکل “تخم ماندگی” (egg binding) شود.

• ذات‌الریه آسپیراسیون (Aspiration Pneumonia):

• این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که غذا، آب، یا سایر مواد خارجی به جای ورود به مری، وارد نای و ریه‌ها شوند. این امر اغلب در هنگام سرلاک دادن نادرست و با فشار به جوجه‌ها، یا در نتیجه استفراغ شدید و ورود مواد استفراغی به مجاری تنفسی اتفاق می‌افتد. ذات‌الریه آسپیراسیون یک وضعیت اورژانسی و بسیار خطرناک است.

• بیماری‌های تنفسی:

• علاوه بر کمبود ویتامین A و ذات‌الریه آسپیراسیون، عوامل دیگری مانند محیط نگهداری نامناسب (دود سیگار، اسپری‌های خوشبوکننده هوا، گرد و غبار زیاد، رطوبت بسیار کم یا بسیار زیاد، تغییرات ناگهانی دما)، و عفونت‌های باکتریایی، ویروسی (مانند PBFD) یا قارچی (مانند آسپرژیلوزیس) می‌توانند باعث بیماری‌های تنفسی شوند.

• بیماری منقار و پر طوطی‌سانان (PBFD – Psittacine Beak and Feather Disease):

• یک بیماری ویروسی بسیار مسری و جدی است که سیستم ایمنی، سلول‌های تولیدکننده پر و منقار را تحت تاثیر قرار می‌دهد. علائم شامل ریزش پرها، رشد غیرطبیعی پرها (پیچ خورده، ناقص، خونی)، تغییر شکل و شکستگی منقار، و ضعف سیستم ایمنی است که پرنده را مستعد ابتلا به عفونت‌های ثانویه می‌کند.

• انگل‌ها:

  • انگل‌های خارجی:

  • مانند شپشک‌ها و کنه‌ها (از جمله درمانیسوس یا کنه قرمز که خون‌خوار است و می‌تواند باعث کم‌خونی، خارش شدید و بی‌قراری شود) در محیط‌های غیربهداشتی یا از طریق تماس با پرندگان آلوده منتقل می‌شوند.

  • انگل‌های داخلی:

  • مانند کرم‌های روده‌ای یا تک‌یاخته‌هایی مانند ژیاردیا، می‌توانند از طریق آب یا غذای آلوده یا تماس با فضولات پرندگان بیمار منتقل شوند و باعث اسهال، کاهش وزن و سوء جذب مواد مغذی شوند.

• بامبل فوت (Pododermatitis):

• التهاب و عفونت کف پای پرنده است که می‌تواند از زخم‌های کوچک شروع شده و به عفونت‌های عمیق و دردناک تبدیل شود. علل شایع آن شامل استفاده از نشیمنگاه‌های نامناسب (خیلی صاف، خیلی زبر، یا با قطر یکنواخت)، چاقی، کمبود ویتامین A، و بهداشت ضعیف قفس است.

بسیاری از این بیماری‌ها با رعایت دقیق اصول صحیح تغذیه، فراهم کردن یک محیط زندگی تمیز، بهداشتی و بدون استرس، و انجام معاینات منظم دامپزشکی قابل پیشگیری هستند.

نقش تغذیه و محیط مناسب در پیشگیری از بیماری‌ها

همانطور که در بخش‌های قبلی به تفصیل توضیح داده شد، یک رژیم غذایی متعادل و غنی از مواد مغذی، سیستم ایمنی پرنده را تقویت کرده و او را در برابر بیماری‌ها مقاوم‌تر می‌کند.⁴ حذف غذاهای مضر و پرچرب از رژیم غذایی، خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند کبد چرب و چاقی را به شدت کاهش می‌دهد. تامین ویتامین‌ها و مواد معدنی کافی از طریق پلت، میوه‌ها و سبزیجات تازه، از بروز کمبودهای تغذیه‌ای و عوارض ناشی از آن‌ها جلوگیری می‌کند.

به همین ترتیب، یک محیط زندگی تمیز و بهداشتی، با دمای مناسب، رطوبت کافی، تهویه مطلوب و دور از عوامل استرس‌زا (مانند سروصدای زیاد، دود، یا مزاحمت سایر حیوانات) به حفظ سلامت عمومی پرنده و تقویت سیستم دفاعی بدن او کمک شایانی می‌کند.⁴ نظافت منظم قفس از تجمع عوامل بیماری‌زا جلوگیری کرده و حمام کردن منظم به حفظ سلامت پوست و پرها کمک می‌کند.

در واقع، تغذیه مناسب و محیط سالم، دو بال پرواز برای سلامتی پرنده شما هستند. ضعف در یکی از این دو عامل می‌تواند تاثیر منفی دیگری را تشدید کند. به عنوان مثال، پرنده‌ای که از سوءتغذیه رنج می‌برد، سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارد و در یک محیط غیربهداشتی یا پراسترس، بسیار بیشتر در معرض ابتلا به انواع بیماری‌ها قرار خواهد گرفت.

اهمیت مراجعه منظم به دامپزشک متخصص پرندگان

حتی با بهترین مراقبت‌ها، ممکن است پرنده شما بیمار شود. در چنین شرایطی، تشخیص و درمان صحیح و به‌موقع توسط یک دامپزشک که در زمینه پزشکی پرندگان تخصص و تجربه دارد، بسیار حیاتی است.² پرندگان فیزیولوژی و بیماری‌های خاص خود را دارند که با پستانداران متفاوت است و درمان آن‌ها نیازمند دانش تخصصی است.

• مراجعه فوری در صورت مشاهده علائم بیماری:

• همانطور که قبلاً تاکید شد، در صورت مشاهده هر یک از علائم بیماری ذکر شده، نباید زمان را از دست داد و باید فوراً با یک دامپزشک متخصص پرندگان مشورت کرد.²

• چکاپ‌های سالانه:

• حتی اگر پرنده شما سالم به نظر می‌رسد، انجام معاینات دوره‌ای (معمولاً سالی یک بار) توسط دامپزشک توصیه می‌شود.³ در این معاینات، دامپزشک وضعیت عمومی سلامت پرنده را بررسی کرده، ممکن است آزمایش‌های غربالگری لازم را انجام دهد (مانند آزمایش مدفوع برای انگل‌ها)، و مشاوره‌های لازم در مورد تغذیه، نگهداری و پیشگیری از بیماری‌ها را ارائه دهد. این چکاپ‌ها به تشخیص زودهنگام مشکلات احتمالی قبل از تبدیل شدن به بیماری‌های جدی کمک می‌کنند.

• خدمات دامپزشکی برای پرندگان:

• یک کلینیک دامپزشکی مجهز برای پرندگان، علاوه بر معاینه، تشخیص و درمان بیماری‌ها، خدماتی مانند کوتاهی ناخن‌ها (در صورت نیاز)، اصلاح نوک (در موارد رشد بیش از حد یا ناهنجاری)، کوتاهی پرهای پروازی (در صورت تمایل صاحب و برای کنترل پرواز در محیط خانه)، آزمایش‌های تشخیصی (خون، مدفوع، رادیوگرافی)، و فروش غذاها و مکمل‌های مخصوص پرندگان را نیز ارائه می‌دهد.

به یاد داشته باشید که دامپزشک شما، بهترین دوست و مشاور شما در حفظ سلامت و شادابی عروس هلندی‌تان است.

جدول ۵: علائم رایج بیماری در عروس هلندی و اقدامات اولیه

علامت بیماری	دلایل احتمالی شایع	اقدام فوری صاحب پرنده
پف کردن مداوم پرها، بی‌حالی	سرماخوردگی، عفونت، درد، بیماری عمومی	گرم نگه داشتن پرنده (حدود ۲۵−۲۷∘C)، دور کردن از کوران هوا، کاهش استرس، تماس فوری با دامپزشک.
اسهال (مدفوع شل و آبکی)	تغییر رژیم غذایی، استرس، غذای فاسد، عفونت باکتریایی/انگلی/ویروسی	حذف غذاهای جدید یا مشکوک، اطمینان از دسترسی به آب تازه، تماس با دامپزشک اگر بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد یا با علائم دیگر همراه باشد.
کاهش یا عدم اشتها	بیماری، درد، استرس، افسردگی، مشکل در دهان یا منقار	ارائه غذاهای مورد علاقه و نرم، بررسی محیط برای عوامل استرس‌زا، تماس فوری با دامپزشک اگر بیش از ۲۴ ساعت ادامه یابد.
تنفس سخت، با دهان باز، خس‌خس	عفونت تنفسی، آسپرژیلوزیس، کمبود ویتامین A، بیماری قلبی، گرمازدگی	اطمینان از تهویه مناسب، دور کردن از دود و محرک‌ها، خنک کردن محیط در صورت گرمازدگی، تماس فوری با دامپزشک (اورژانسی).
ترشحات از چشم یا بینی	عفونت، آلرژی، سرماخوردگی، کمبود ویتامین A	تمیز کردن ملایم ترشحات با پنبه مرطوب (آب ولرم)، تماس با دامپزشک.
پرکنی (کندن پرهای خود)	کسالت، استرس، مشکلات پوستی (انگل، خشکی)، سوءتغذیه، بیماری‌های داخلی	افزایش تحریک ذهنی (اسباب‌بازی، تعامل)، بررسی رژیم غذایی و محیط، حمام منظم، مشورت با دامپزشک برای رد کردن علل پزشکی.

این جدول فقط برای راهنمایی اولیه است و به هیچ عنوان جایگزین تشخیص و درمان توسط دامپزشک متخصص پرندگان نمی‌باشد. در صورت مشاهده هرگونه علامت نگران‌کننده، اولین و مهم‌ترین اقدام، تماس با دامپزشک است.